قرآن و تفسير به رأى
گروهى از مسلمانان گمان مىكنند تدبّر در قرآن مجاز نيست مگربراى كسانى كه
بهره فراوانى از علم دارند و در اين پندار خود بهرواياتى استشهاد مىكنند
كه مردم را از تفسير به رأى قرآن باز مىدارد.ولى اين پندار كاملاً غير
منطقى است، زيرا خدا به كتاب و مخلوقاتخود آگاهتر است كه آنها را به تدبّر
در قرآن امر كرده و حتّى مىتوانگفت قرآن هر انسانى را در هر زمان و
مكانى مخاطب قرار مىدهد.
خداوند درباره كتابش مىفرمايد:
)هذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدىً وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ).
"اين براى مردم دليلى روشن و براى پرهيزكاران راهنما و اندرزى است."
و
آيا ممكن است خداوند بيان روشنى را براى همه مردم بفرستدوسپس آنها را از
فهم يا تدبّر در آن باز دارد؟ بنابراين فايده بيان روشن(قرآن) چيست؟
خطاب
قرآن همه مردم را در بر مىگيرد و با "اى مردم" يا "اىمؤمنان" يا "اى
كسانى كه ايمان آورديد" قرين است و مفهوم آن ايناست كه خداوند مىخواهد
آنها به سخنش گوش فرا دهند و آن رادرك كنند و بر اين اساس آيا مىتوانيم
چنين بپنداريم كه تدبّر در آنجايز نيست؟ نمىتوان گفت روايات از تدبرى نهى
مىكنند كهخداوند آن را لازم شمرده است، بلكه منطقىتر آن است كه
بگوييمروايات از چيزى نهى كردهاند و آيات قرآنى به چيز ديگرى
فرمانمىدهند يا آن كه روايات حدود تدبّر را روشن مىسازند، حدودى
كهنبايد پا را از آن فراتر نهاد.
روايات از چه چيزى نهى مىكنند؟